KOSMICZNE WYZWANIEAbell 12Wersja oryginalnaLuty 2024Phil Harrington (Tłumaczenie: Marcin Siudzinski, Astronoce.pl)
Zalecana apertura na ten miesiąc:
Teleskopy 10-14 cali (25-36 cm)
| Cel |
Typ |
RA |
Dec |
Gwiazdozbiór |
Jasność [mag] |
Rozmiary |
Abell 12
|
Mgławica planetarna |
06h02,3m |
+09°39,3' |
Orion
|
14
|
37" |
Obiekty głębokiego nieba mogą stanowić wyzwanie z kilku powodów. Niektóre z nich są niezwykle słabe, inne niezwykle małe, a jeszcze inne tak duże, że nie mieszczą się w polu okularu. Problemem może być również to, że dany obiekt leży tak blisko innego, znacznie jaśniejszego, że blask tego sąsiada-intruza niemal całkowicie przyćmiewa nasz cel.
Ten ostatni problem nęka mgławicę planetarną
Abell 12. Świeci ona blaskiem około 14 magnitudo, czyli nie jest zbyt jasna, ale nie jest ona też wyjątkowo słaba dla teleskopu o aperturze 10 cali (25cm) i większej. Problem polega jednak na tym, że leży ona w odległości jedynie minuty łuku od mu Orionis, o jasności 4mag. Dlatego znana jest jako
Ukryta Planetarka (ang.
Hidden Planetary).
Powyżej: Mapa nieba wieczornego ze Star Watch Phila Harringtona
z zaznaczonym położeniem wyzwania na ten miesiąc.
Powyżej: Mapa przeglądowa Kosmicznego Wyzwania w tym miesiącu
Kliknij na mapę by otworzyć wersję PDF do druku.
Niewielka odległość planetarki od gwiazdy nasuwa pytanie: "Czy patrzymy na dawny układ podwójny gwiazd, w którym jednego ze składników nie ma już z nami?". Według danych z mierzącego paralaksy satelity HIPPARCOS, nie. Mu Orionis leży 152 lata świetlne od nas. Abell 12 jakieś 6900 lat świetlnych. Gdy patrzymy w kierunku tej osobliwej gwiezdnej parki, widzimy tylko przypadkowe ułożenie dwóch obiektów leżących w zupełnie różnych odległościach.
Gdyby nie ta przeszkadzajka, Abell 12 bez wątpienia zostałby odkryty przez Williama Herschela i zamieszczony w NGC. Tak się jednak złożyło, że on i jego syn John przeoczyli ją podczas swoich intensywnych przeszukiwań nieba. Tymczasem to George Abell jako pierwszy odkrył ten mały dymek rozszerzającego się gazu wodorowego podczas przeszukiwania płyt fotograficznych Palomar Observatory Sky Survey w roku
1955. Na oryginalnym zdjęciu, gwiazda mu wyglądała jakby dmuchała balon podczas żucia gumy. Dopiero po bardziej szczegółowych badaniach Abell zdał sobie sprawę, że
mgławica Guma Balonowa, jak wolę ją nazywać, jest odrębnym obiektem.
Mu Orionis leży 6° na północny wschód od Betelgezy (alfa Orionis) w linii uniesionego ramienia Myśliwego, więc wycelowanie w mgławicę Abell 12 to łatwizna. Jednak samo dostrzeżenie jej wymaga pewnego wysiłku. Blask gwiazdy, niemal 1600 razy intensywniejszy niż planetarki, może całkowicie przytłumić jej malutki dysk o średnicy 37".
Gdy wszystkie wstępne warunki zostaną spełnione, skieruj teleskop w stronę mu Orionis korzystając z okularu dającego dostatecznie wysokie powiększenie. Doświadczenie pokazuje, że powiększenie 150x lub wyższe daje najlepsze rezultaty. Poeksperymentuj z różnymi okularami w zależności od warunków seeingowych, ale prawdopodobnie okaże się, że absolutną koniecznością będzie skorzystanie z filtra wąskopasmowego (typu UHC) lub OIII. Filtr nie tylko uwydatni planetarkę, ale również pomoże nieco stłumić blask gwiazdy.
Powyżej: Na tym zdjęciu, wykonanym przez użytkownika CN Brenta Knighta (BrentKnight), Abell 12 wygląda jak słaby odblask jasnej gwiazdy mu Orionis. Odwiedź jego galerię, by obejrzeć jego inne wspaniałe astrofotografie.
Powyżej: Autorski szkic mgławicy Abell 12 widzianej przez 10-calowy (25cm) reflektor.
W optymalnych warunkach, Abell 12 pokazuje idealnie okrągły dysk z ostro zarysowanymi krawędziami, szczególnie od strony przeciwległej do gwiazdy. Z moich notatek wynika, że dysk zdaje się mieć jednolitą teksturę, choć inni obserwatorzy opisują widok bardzo subtelnego pierścienia. Abell 12 widziany był przez teleskopy o aperturze zaledwie 6 cali (15cm), więc nawet jeśli nie dysponujesz dwucyfrową aperturą, daj mu szansę. Możesz być pozytywnie zaskoczony.
Powodzenia przy tegomiesięcznym wyzwaniu! I nie zapomnij opublikować swoich wyników na forum dyskusyjnym tego artykułu.
Do następnego miesiąca pamiętaj, połowa zabawy to dreszczyk emocji. Gra trwa!
O Autorze:Phil Harrington pisze comiesięczne artykuły w magazynie
Astronomy oraz jest autorem 9 książek o tematyce astronomicznej. Aby dowiedzieć się więcej, odwiedź jego stronę internetową
www.philharrington.net.
Kosmiczne Wyzwanie Phila Harringtona jest chronione prawem autorskim 2024 przez Philipa S. Harringtona. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zakaz kopiowania, całości lub części, poza pojedynczymi kopiami do użytku osobistego, bez pisemnej zgody posiadacza prawa autorskiego.
