WSZECHŚWIAT PRZEZ LORNETKĘ
Miesiąc Luna-tyka
http://www.cloudynights.com/item.php?item_id=1998
Oryginalny PDF

Lipiec 2009

Phil Harrington
Tłumaczenie: Marcin Siudzinski (Astronoce.pl)







Co robiłeś dokładnie 40 lat temu w lipcu? Tak jak wszyscy, którzy pamiętają te dawne czasy roku 1969, oczekiwaliśmy największego technologicznego osiągnięcia wieku. Czekaliśmy na Apollo 11. To był moment zatrzymany w czasie, gdy wszyscy mieszkańcy Ziemi łączyli się we wspólnym momencie "nie-do-wiary".

Możemy wrócić i poczuć znów nieco tamtego podniecenia poprzez wizytę na Księżycu nie tylko raz, a przez cały miesiąc, aby zaznaczyć 40 rocznicę Apollo 11.


Lipiec zaczyna się ogromnym Księżycem pomiędzy pierwszą kwadrą a pełnią, wyłaniającym się na południowym-wschodzie po zachodzie Słońca. 1 lipca Słońce wzejdzie nad wspaniałym kraterem Kopernik, leżącym jak wyspa pośród płaskich nizin zastygłej lawy znanych jako Oceanus Procellarum - Ocean Burz.

Następnej nocy promienie Słońca rozbudzą Sinus Iridum. "Zatoka Tęcz" o kształcie rogala, w rzeczywistości jest połową obrzeża dużego krateru uderzeniowego zalanego przez lawę z Mare Imbrium ponad 3 miliardy lat temu.

W czasie zbliżania się Księżyca do pełni w dniu 7 lipca, przyglądnij się jaskrawym promieniom wyrzuconego materiału otaczającym Kopernika, zdającym się niemal eksplodować jak fajerwerki. Mniejszy z nich otacza krater Kepler, na zachód (lewo) od Kopernika, podczas gdy wielka raca eksploduje nieopodal krateru Tycho.

Każdego następnego wieczoru, Księżyc wschodzi później po zachodzie Słońca, a terminator przesuwa się po tarczy od księżycowego wschodu na zachód. Baza Spokoju, gdzie Neil Armstrong i Edwin Aldrin pozostawili swoje historyczne ślady stóp, ujrzy zachód Słońca 12 lipca.

Przez kolejną noc terminator przesunie się w pobliże trzech wyróżniających się kraterów ułożonych w linii północ-południe. Największy, o średnicy około 93 mil to Ptolemeusz. Na południe od niego mamy krater Alfons o średnicy 71 mil. Najmniejszy z nich to Arzachel, o średnicy 59 mil. Większy krater Albategnius (82 mile) leży pomiędzy tą trójką a terminatorem, natomiast Purbach (71 mil) jest zaraz na południe od nich. W ciągu następnej nocy, cała piątka pogrąży się w ciemności.


Zbliża się ostatni tydzień miesiąca, Księżyc powraca na niebo wieczorne. Potrafisz dostrzec cienki rogalik jednodniowego Księżyca 22 lipca? A 23 lipca? Aby zobaczyć tak młody Księżyc, wymagany jest niemal idealny zachodni horyzont i wolne od zamglenia niebo.

Jednakże, jest tu do zobaczenia więcej niż tylko skromny rogalik. Spójrz uważnie, a ujrzysz cały zarys tarczy księżycowej, włączając większą część jeszcze nie oświetloną bezpośrednio przez światło słoneczne. Ten efekt znany jest jako światło popielate. Będąc na Księżycu, zobaczylibyśmy Ziemię przemierzającą fazy tak jak Księżyc, ale w odwrotnej kolejności. Innymi słowy, kiedy my na Ziemi widzimy rogal Księżyca, astronauta na Księżycu widziałby Ziemię pomiędzy kwadrą a pełnią.

23 lipca pojawi się Mare Crisium. Dwie noce później, wschód Słońca ujrzy Mare Fecunditatis. Czy widzisz dwa kratery wzdłuż jego wschodniego brzegu, Langrenusa i Petaviusa? Ich średnice to odpowiednio 80 mil i 100 mil.

Mare Tranquilitatis i Baza Spokoju ujrzą wschód Słońca 27 lipca. Niestety, nie zobaczysz flagi, ale miejsce lądowania jest niedaleko południowo-zachodniego brzegu (dolny lewy skraj) w zarysie ciemnoszarego morza.

Pierwsza kwadra 28 lipca wspaniale prezentuje się w lornetce. Tej nocy, światło słoneczne otrze się o góry Kaukaz i Apeniny które znaczą zachodni brzeg Mare Serenitatis.

Ale moja ulubiona faza nadejdzie dwie noce później, kiedy wspaniały Clavius ujrzy pierwsze promienie światła. Clavius, o średnicy 136 mil, jest dostatecznie duży aby być widocznym w lornetce 7x gdy, tak jak tamtej nocy, przemierza terminator. Szukaj go wśród postrzępionych wyżyn blisko południowej krawędzi (limbu) Księżyca.

W końcu miesiąca, terminator jest z powrotem tam gdzie zaczynaliśmy, przynosząc świt na Koperniku i Oceanie Burz.

Jak wiele ze szczegółów powierzchni tu wymienionych jesteś w stanie zidentyfikować w lornetce? Potrafisz dostrzec inne, nie wspomniane? Napisz do mnie na phil@philharrington.net i daj mi znać. Chciałbym je ująć w naszej następnej podróży na Księżyc.

Do następnego miesiąca, pamiętaj, że dwoje oczu jest lepsze od jednego.

---

Wszechświat przez Lornetkę Phila Harringtona jest chroniony prawem autorskim 2009 przez Philipa S. Harringtona. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zakaz kopiowania, całości lub części, poza pojedynczymi kopiami do użytku osobistego, bez pisemnej zgody posiadacza prawa autorskiego.